In de huid van een jihadiste: jihad 2.0. Huiveringwekkend realistisch.

Hoe werkt het, een jong meisje in Europa recruteren voor de jihad? Dat lees je in het vorige week verschenen fascinerende boek van de Franse journaliste Anna Erelle, Dans la peau d’un djihadiste. Enquête au coeur des filières de recrutement de l’Etat islamique.

Het is huiveringwekkend eenvoudig, blijkt. Ze deelt een gewelddadig filmpje via haar facebookaccount en wordt prompt benaderd door de jihadist die in dat filmpje pronkt met zijn kalashnikov, zijn stoere tronie en zijn verhalen over dood en verderf. De journaliste verschuilt zich achter het pseudoniem van ‘Melanie’, is eind dertig, maar doet zich voor als een twintigjarige. Deze Melanie is onzeker, dom en wereldvreemd, stiekem aan het facebooken en skypen, in het geheim tot de islam bekeerd, weet niet wat ze met haar leven aanmoet en valt als een blok voor de soldaat van de islam. In no time heeft ze een huwelijksaanzoek van de jihadist binnen, die haar als zijn bezit beschouwt en alles in het werk zet om haar het vliegtuig te laten nemen naar Istanbul en Syrië. Al snel blijkt haar dat haar ‘verloofde’ een hoge positie inneemt in de jihadistenhiërarchie en een directe vriend is van Abou Bakr al-Baghdad, de kalief van IS.

Ruim een maand lang, in het voorjaar van 2014, neemt de journaliste actief de identiteit aan van Melanie, met medeweten van de hoofdredacteur van haar krant. Ze zit in djihab voor haar scherm, een fotograaf legt de gesprekken vast. Langzamerhand wordt ze schizofreen, steeds meer vergroeit ze met haar onzekere alter ego die volledig in de ban komt van haar stoere aanbidder die haar leven stuurt en orders geeft. Hij brengt haar in contact met andere jonge meisjes die ook het plan hebben om naar het Syrische paradijs af te reizen om daar hun held te gaan bedienen. Ze reist naar Amsterdam om via Schiphol te vliegen – komt precies op koningsdag 2014 aan – en haakt daar uiteindelijk af.

Dan breekt de hel los. Langzamerhand begrijpt haar ‘verloofde’ dat hij erin is geluisd. Hij bedreigt haar, zijn woede is enorm, haar angst ook. Maanden later ontdekt ze op internet dat er een fatwa tegen haar is uitgesproken. Ze duikt onder.   

Anna Erelle: Dans la peau d'un djihadiste. Enquête au coeur des filières de recrutement de l'Etat islamique. Robert Laffont.

Soumission, Michel Houellebecq

Toevallig zat ik in de trein naar Parijs, afgelopen woensdag 7 januari. Een Franse journalist belde mij om mijn mening te vragen over Soumission, de nieuwe roman van Michel Houellebecq die op die dag zou verschijnen. Een half uur later belde hij weer: of ik al gehoord had van de aanslag op Charlie Hebdo, het satirische tijdschrift dat in zijn recentste nummer een caricatuur van Houellebecq had gepubliceerd. De afspraken die ik had met uitgevers en anderen uit het boekenvak gingen door, de een was in tranen, de ander razend, de volgende uitermate angstig. De metro's waren opvallend leeg, de stilte voelbaar.

Die ochtend toonde de voorpagina van nrc.next de Arc de Triomphe omgevormd tot moskee, de NRC liet een gefotoshopte panoramafoto zien van Parijs met tientallen minaretten.

De conclusie van mijn stuk over Soumission luidt: 'Soumission heeft niets van de apocalyps die Houellebecq schetste in Mogelijkheid van een eiland of van de milde toekomstvisie op een land dat verandert in een museum, zoals in De kaart en het gebied. Het is geen briljante roman – daarvoor is hij te schematisch, te artificieel. Het is ook geen pontificale aanval op de islam in de geest van eerdere uitspraken van Houellebecq – integendeel. Soumission heeft nog het meeste weg van een politieke ideeënroman met een wake-up call: wat hebben wij eigenlijk over voor het voortbestaan van onze beschaving en onze democratie?'

Het hele stuk, alsmede dat van Peter Vermaas dat op dezelfde dag verscheen, kunt u teruglezen via nrc.nl (€).